En er faðir Seifur gat að Iíta þetta ofan af varð hann stórreiður og sendi hina gullvængjuðu Íris af stað til að flytja erindi sitt: Heyr þú hin fljóta Íris (kvað hann) far þú, og snú þeim aftur, og lát þær ekki komast áfram, því ósætur mun sá fundur verða, ef okkur lendir saman í orustu. Því það segi eg þér, og það skal eg enda: eg skal helta hina fráu hesta fyrir kerru þeirra, fleygja þeim sjálfum ofan úr kerrustólnum og mölva í sundur kerruna. Ekki munu þær á tíu árshringum alheilar verða sára þeirra, er þær munu fá, ef reiðarslagið kemur á þær. Skal Glóeyg fá að finna, hvernig þá fer, ef hún berst við föður sinn. En ég lái síður Heru, og reiðist henni ekki eins: því það er jafnan vandi hennar, að raska ráðagerðum mínum.“ (Hómer 1973: 158)

Refsingarnar, sem báðir hinir guðlegu feður leggja á dætur sínar fyrir óhlýðnina, eru ekki hinar sömu, en báðar grimmilegar.

En hvernig var þá augnaráð Aþenu? Gríska orðið glaukopis er sagt notað 57 sinnum í Ilíonskviðu til að lýsa augnsvip gyðjunnar.[1] Það er Iíkast til dregið af glaukos, sem þýðir glampandi eða bjartur. Það er hýtt á þýsku sem funkelde,[2] en á íslensku mætti e.t.v. segja Ijómandi (Íslensk samheitaorðabók 1985: 283) eða glóandi, logandi, geislandi glitrandi, o.fl. Sveinbjörn Egilsson var ekki í vandræðum með þýðinguna: hin glóeyga, stundum Glóeyg (Hómer 1973: 158). HIjóðlíkingin er augljós. Stundum er getið til annarrar skýringar sem verður að teljast fjarlægari. Hún er sú að vísað sé til orðsins glaukes eða glaux sem þýðir ugla. Aþena var að vísu tengd við ugluna, t.d. á myntum, en fáir þýðendur Ilíonskviðu virðast hafa aðhyllst þann möguleika. Ennþá langsóttara virðist að Hómer vísi til augnlitar þótt sumir þýðendur hallist að því. Málfræðileg rök eru vandséð. Í helstu nýlegri alfræðibók á þýsku um hinn forna menningarheim Grikkja er t.d. enginn kostur gefinn á því að skilja glaukopis sem vísun til augnlitar (Der neue Pauly 2006).

Nýlega komu fram tvær þýðingar á Ilíonskviðu á ensku. Peter Green heldur sig við litarskírskotun og þýðir svo: „Miss Grey-Eyes will learn what it means to fight her father,“ en Barry B. Powell: „the flashing-eyed one will know what it is to fight her own father“ (sjá Hayden 2C17: 42–43). Í gamalli þýskri þýðingu Voss (1793: t.d. 2. kap. 205 ) [1] er Aþena sögð blauäugig, en Roscher hélt tryggð við málfræðina í alfræðibók sinni frá lokum 19. aldar og notaði lýsinguna „mit blitzende oder leuchtende Augen“ (Roscher 1884–1890: 678). [2] Í nýjustu þýsku þýðingunni er notað orðið die FunkeIäugige (Homer 2017). Stundum hefur þessi litafræði haft á sér stórpólitískan blæ. Hans F. K. Günther var einn af kenningasmiðum nasista í kynþáttafræðum. Í bók sinni um sögu Hellena segir hann að vísu að glaukopis þýði bjartur eða glóandi, en telur samt, að Aþena hljóti að hafa verið bláeyg (líklega norræn að uppruna!) (Günther 1929).

Í samantekt má segja, að augnaráð Aþenu hafi mjög verið til umfjöllunar fræðimanna, þýðenda og höfunda. Þrástefið glaukopis sýnir að höfundur Ilíonskviðu taldi augnaráðið mikilvægt í atburðarásinni. Það var ábyggilega magnað, sterkt, jafnvel ógnvekjandi, en líka heillandi, sbr. Glóeyg Sveinbjarnar. Slíkt augnaráð væri líklegt til að blíðka föðurhjarta hins æðsta goðs. Þetta er augnaráð Brynhildar valkyrju í meðförum Wagners.

Var Wagner handgenginn grískri goðafræði? Svarið er sannarlega jákvætt. Frá unglingsaldri var hann hugfanginn af grískri fornöld og goðum Grikkja. Um þetta eru fjölmargar heimildir og nægir til dæmis að vitna til eftirfarandi ummæla snemma í sjálfsævisögu tónskáldsins:

Hierin zog mich namentlich das Griechische an, weil die Gegenstände der griechischen Mythologie meine Phantasie so stark fesselten, daß ich die Helden derselben durchaus in ihrer Ursprache sprechend mir vorführen wollte, um meine Sehnsucht nach vollständigster Vertrautheit mit ihnen zu stillen. (Wagner 1976: 20)

Í lauslegri þýðingu Þórðar Harðarsonar:

Nú (hér) greip mig einkum grísk menning föstum tökum. Viðfangsefni grísku goðafræðinnar hrifu hug minn af þvílíkum krafti að ég vildi tileinka mér upprunalegt málfar hetjanna til að friða þrá mína eftir fullkomnum trúnaði við þær.

Þarna lýsir hinn ungi Wagner aðdráttarafli hins gríska menningarheims og þrá sinni að gerast handgenginn hinum grísku goðverum og orðfæri þeirra.

Hér vantar það eitt á að ekki hafa fundist dæmi þess hjá Hómer að hið leiftrandi augnaráð Aþenu hafi mildað skapsmuni Seifs. Hins vegar má skáldinu Richard Wagner hafa þótt Ijóðsagan um Brynhildi öðlast aukin dramatísk og Ijóðræn áhrif með því að gæða hina norrænu valkyrju augnaráði stallsystur hennar frá Akkeu, Pallas Abenu, og láta bað megna að blíðka geð Óðins.

Þess skal getið að hugmynd okkar var borin undir dr. Oswald Georg Bauer sem nýlega hefur gefið út sögu Bayreuth-hátíðarinnar (Bauer 2016). Hann svaraði því til að augnaráð persóna hefði löngum verið Wagner hugleikið og nefndi auk hinna mörgu dæma úr Niflungahringnum önnur úr Hollendingnum fljúgandi, Lohengrin, Tristan og Isolde, Meistarasöngvurunum frá Nürnberg og Parsifal. Samsvörun Brynhildar og Aþenu væri því ekki einangrað dæmi, en vissulega hefði Wagner lært af bæði Eddu og Hómer og notfært sér á sinn eigin hátt (Bauer 2018).